Երաժշտության առարկայական ծրագիրը Երևանի «Մխիթար Սեբաստացի»կրթահամալիրի Կրտսեր դպրոցում (1-4-րդ դասարաններ)

Հեղինակային առարկայական ծրագրերի մշակմանը ներկայացվող պահանջներ

Երաժշտության առարկայական ծրագիրը Երևանի «Մխիթար Սեբաստացի»
կրթահամալիրի Կրտսեր դպրոցում (1-4-րդ դասարաններ)

Հեղինակային կրթական ծրագրի առարկայական ծրագրերը ապահովում են հանրակրթության պետական չափորոշիչով սահմանված վերջնարդյունքներն ու կարողունակությունները։

Երաժշտության ուսուցման նպատակները

• սովորողների երաժշտական կրթում,
• նրանց մոտ երաժշտական մշակույթի ձևավորում:

Երաժշտության ուսուցման խնդիրները

• բարձրարժեք երաժշտության միջոցով նպաստել գեղագիտական ճաշակի ձևավորմանը,
• ձևավորել երաժշտություն ունկնդրելու մշակույթ,
• երաժշտության, պարի միջոցով հաղորդակից դարձնել ազգային մշակույթին, նպաստել դրա յուրացմանը,
• երաժշտական մտածողության ձևավորում և զարգացում,
• երաժշտական լսողության, ունակությունների բացահայտում և զարգացում,
• հոգևոր զարգացում,
• ազգային, հոգևոր և դասական նյութի յուրացում,
• երաժշտարվեստի զարգացում (մանկական երգչախումբ և հարվածային պարզագույն գործիքների նվագախումբ),
• գեղարվեստական մտածողության ձևավորում և զարգացում,
• ընդհանուր զարգացման ապահովում,
• ստեղծագործական երևակայության զարգացում:

Ծրագրի նկարագրություն

Երաժշտության ուսուցման հիմքում ընկած են Կոմիտասի  կողմից գրառած և մշակած  ազգային, ժողովրդական  երգերը: Առաջնային դեր ունեն նաև ազգային, ժողովրդական պարերը, դասական երաժշտությունը:

Երաժշտության գործունեության ձևերը

1. Երգեցողություն
2. Ունկնդրում
3. Պար
4. Ծեսերի, ծիսական գործողությունների իրականացում
5. Երաժշտատեսական գիտելիքներ
6. Ռիթմիկ և երաժշտա-ռիթմիկ վարժություններ
7. Նվագակցություն «բնական», հարվածային և շրխկան նվագարաններով:

Ուսումնական միջավայր

Երաժշտության դասարան-լաբորատորիա՝ լայն, լուսավոր, օդափոխված: Հագեցած
համապատասխան կահավորմամբ, ՏՀՏ միջոցներով, մասնագիտական
գրականությամբ (գրքեր, նոտաներ): Առկա է դաշնամուր, ռիթմիկ, հարվածային գործիքներ, շրխկաններ, պարի և ունկնդրման համար՝ բարձրացուցիչ, wi, fi:

Բացօթյա միջավայր՝ երաժշտածիսական, պարային, խաղային, ավելի մեծ խմբերով ավելի ազատ, անկաշկանդ գործունեություն ծավալելու համար:

Երաժշտության ուսուցումը կազմակերպվում է

• Խմբային երգեցողության և պարի,
• երաժշտության ունկնդրման,
• ուսումնական օրացույցով հաստատված առավոտյան ընդհանուր պարապմունքների, ուրբաթ-համերգների, ուրբաթ «Ուսումնական ժամերգությունների», համերգների, ծեսերի և տոների,  ձմեռային, ամառային փառատոնային ստուգատեսների, ճամբարների մասնակցության,
• արտագնա ճամփորդությունների
• նախագծային ուսուցման (հեղինակային մանկավարժություն) ծրագրերով,
• մեդիահմտությունների՝ բլոգավարության,
• երաժշտա-տեսական գիտելիքների, երաժշտա-ռիթմիկ ընդունակությունների զարգացման,
• առցանց երաժշտական ֆլեշմոբերի, վիկտորինաների, նախագծերի մասնակցության,
• սովորողի կողմից կամ մասնակցությամբ ուսումնական նյութերի՝ կարաոկեների, ֆիլմերի, պրեզենտացիաների, ձայնագրությունների ստեղծման,
• միջառարկայական, միջդպրոցական, կրթական կապերի, կամուրջների փոխանակման ստեղծման, համագործակցության, հրավիրյալ մասնագետնրեի վարպետության դասերի,
• սովորելու և սովորեցնելու հմտությունների զարգացման միջոցով:

Խմբային երգեցողություն և պար

Խմբային երգեցողության հիմքում ընկած է ինտոնացիոն մաքուր երգեցողությունը, կատարողական գրագիտությունը և կուլտուրան, կերպարային զգացողությունը, ճիշտ շնչառությունը: Առաջնային է նոր ձևավորվող անհատի աճը: Խմբային երգեցողությունը և պարը ձևավորում են թիմային միասնականության մոդել, ինչպես նաև հղկում են ճաշակ:

Խմբային երգեցողությունը և պարը իրականացվում են առավոտյան ընդհանուր պարապմունքների, մեդիաուրբաթ- համերգների,  առանձին  դասարան-համույթների, համատեղ միասնական դաս-համերգների, կրթական ծրագրերի փոխանակումների, ուսումնական ճամբարների, ճամփորդությունների ժամանակ: Հեղինակային երաժշտական ծրագրերով և Նախագծերով:

Երաժշտության ունկնդրում

Ունկնդրվող նյութերն ընտրվում են  ազգային, հոգևոր և դասական երգերից, պարեղանակներից, հայ և այլազգի կոմպոզիտորների լավագույն դասական ստեղծագործություններից:  Կարևոր է, որ սովորողը ոչ միայն լսի, այլև ընկալի երաժշտությունը, կարողանա օգտվել ուսումնական երաժշտական կայքերից, էջերից: Ունկնդրումը իրականացվում է ոչ միայն երաժշտության դասաժամերին, այլև տանը:  Ունկնդրման կուլտուրայի ձևավորումը կատարվում  է կրթահամալիրային և արտագնա համերգների շնորհիվ, սովորողների էլեկտրոնային հասցեներին  ձայնադարանում պարբերաբար ստեղծվող երաժշտական փաթեթների, սկավառակների  տարածման միջոցով:

Ուսումնական օրացույցով հաստատված առավոտյան ընդհանուր պարապմունքները, ուրբաթ-համերգները, ուրբաթ «Ուսումնական ժամերգությունների», համերգների, ծեսերի և տոների մասնակցություն,

• Առավոտյան ընդհանուր պարապմունքների ծրագիրը կազմվում է երաժշտապարային, ընթերցողական ուսումնական նյութերի հիման վրա, որի ընթացքում տեղի է ունենում ուսումնական նյութերի ամրապնդում, յուրացում, ուսուցում: Պարապմունքները կազմակերպվում են տարատարիք սովորողների խմբերով: Ձևավորվում է թիմային մտածողություն, խմբային երգի, պարի զարգացման, սովորելու-սովորեցնելու հմտություններ, սովորողի մասնակցային, կազմակերպչական ընդունակությունների բացահայտում:
• Ուրբաթ-համերգների ծրագիրը կազմվում է երաժշտապարային, ընթերցողական, թեմատիկ ուսումնական նյութերի, ծրագրերի հիման վրա, որի ընթացքում տեղի է ունենում ուսումնական նյութերի ամրապնդում, յուրացում, ուսուցում, նոր թեմատիկ համերգների, ծրագրերի ներկայացում, նոր մարդկանց, հյուրերի, խմբերի ներկայացում: Ուրբաթ-համերգներին մասնակցում են տարատարիք սովորողներ, ուսուցչական խմբեր, ծնողներ, հյուրեր: Ձևավորվում են երգեցիկ, ընթերցողական խմբեր, համույթներ, երգչախմբեր, ի հայտ են գալիս անհատ կատարողներ: Ձևավորվում է թիմային մտածողություն, խմբային երգի զարգացման, սովորելու-սովորեցնելու հմտություններ, սովորողի, ուսուցչի, ծնողի, հյուրերի մասնակցային, կազմակերպչական ընդունակությունների բացահայտում:
• Ուրբաթ ուսումնական ժամերգությունները տեղի են ունենում Սուրբ Երրորդություն եկեղեցում: Ծրագիրը կազմվում է հոգևոր նյութերի հման վրա՝ հատվածներ պատարագից, երգեր, շարականներ, ընթերցանություններ: Ժամերգություններին մասնակցում են տարատարիք սովորողներ, ուսուցչական խմբեր, ծնողներ, հյուրեր: Ձևավորվում են երգեցիկ, ընթերցողական խմբեր, համույթներ, երգչախմբեր, ի հայտ են գալիս անհատ կատարողներ: Ձևավորվում է հոգևոր մշակույթի յուրացմամբ թիմային մտածողություն, խմբային երգի զարգացման, սովորելու-սովորեցնելու հմտություններ, սովորողի մասնակցային, կազմակերպչական ընդունակությունների բացահայտում:
• Ծեսերի և տոների մասնակցության նպատակը այն սովորողինը դարձնելն է, որ նա իրեն մասնակից  ու փոխանցող զգա: Սովորողի համար ծեսը դառնում է իսկական ուսումնասիրության և հետազոտության աղբյուր, ամրապնդում է միջառարկայական, միջընկերական, համագործակցային կապերը: Այն ստեղծում է հետաքրքրության մեծ դաշտ հետազոտության,  տեղեկությունների հավաքագրման, գրառման, հորինելու, ստեղծելու և այլնի համար: Ծեսերը, տոները միավորում են և ստեղծում սովորող, ծնող, ուսուցիչ համայնքային կապը:
• Համերգների նպատակն է սովորողներին ներկայացնել բարձրաճաշակ երաժշտություն, ձևավորել երաժշտություն ունկնդրելու կուլտուրա, զարգացնել երաժշտական ունակությունները,  ստեղծագործական երևակայությունը, նպաստել ազգային, հոգևոր և դասական երաժշտության յուրացմանը և ձևավորել կիրթ ունկնդիր: Համերգին մասնակցելու համար  սովորողը կատարում է հետազոտական աշխատանք. օգտվում է համացանցից, գրականությունից, հավաքում տեղեկատվություն և ստեղծում ճանաչողական-ուսումնական ֆիլմեր, պատումներ և տեղադրում իր բլոգում: Համերգների արդյունավետ կազմակերպման ձև են միասնական, համատեղ դաս-համերգները, որտեղ սովորողները ծանոթանում են իրենց տարեկիցների հետ, տեսնում են նրանց երգելու առավելությունները, թերությունները, համեմատվում են միմյանց հետ:
• Ձմեռային, ամառային փառատոնային ստուգատեսները ուղղված են ազգային մշակույթի յուրացման և տարածման միջոցով անհատի օժտվածության բացահայտմանն ու զարգացմանը: Այն իր մեջ ներառում ազգային երգի, պարի, ծեսի նկատմամբ ավելի խորը շեշտադրումներ՝ միավորելով իր մեջ մշակութային լայն շերտեր և ուղղություններ:

Արտագնա ճամփորդություններ

Այցելություններ դպրոցներ, հոգևոր մշակութային կենտրոններ, եկեղեցիներ և այլն: Ճամփորդության մասնակիցները ամրապնդում են ուսուցանված նյութերը և դառնում են ազգային մշակույթի կրողը, տարածողը և փոխանցողը: Ձևավորվում է թիմային մտածողություն, խմբային երգի զարգացման, սովորելու-սովորեցնելու հմտություններ, սովորողի, ուսուցչի, ծնողի, հյուրերի մասնակցային, կազմակերպչական ընդունակությունների բացահայտում:

Նախագծային ուսուցման (հեղինակային մանկավարժություն)

Հեղինակ ուսուցիչը նախագծային ուսուցումը կազմակերպում է ելնելով իր առարկայի արդյունավետ կազմակերպման, սովորողների ընդունակությունների, հմտությունների բացահայտման, գիտելիքների զարգացման, ազգային երաժշտապարային մշակույթի տարածման, փոխանցման մանկավարժական խնդիրների հիման վրա: Արդյունքում մանկավարժ ուսուցիչը անընդհատ ինքնակրթվում, հետազոտում և զարգանում է իսկ սովորողը ծանոթանում և յուրացնում է ազգային մշակույթի ավելի լայն շերտերին,հանդիպում է թեմատիկ բազմազանության, ունենում է կրթական այլընտրանք:

Մեդիահմտություններ՝ բլոգավարության շնորհիվ (թեմատիկ կայքեր, ենթակայքեր, բլոգներ) ուսուցիչը երաժշտական մեդիատարածքում արտացոլում է իր մանկավարժության խնդիրների շրջանակում մշակված, ստեղծված երաժշտապարային մեդիափաթեթներ՝ երգեր, պարեր, ունկնդրման նյութեր, կարաոկեներ, երաժշտատեսական գիտելիքները զարգացնող նյութեր և այլն, որոնք բաց են, հասանելի բոլորին: Այս նյութերը սովորողները ստանում են իրենց էլեկտրոնային մեյլերին, որը դառնում է ազգային մշակույթի յուրացման, փոխանցման, տարածման ամենաարագ հասանելի ուսումնական մեդիագործիքներից մեկը:

Երաժշտա-տեսական գիտելիքներ, երաժշտա-ռիթմիկ ընդունակությունների զարգացում

Ուսուցումը կատարվում է շատ պարզ, տարրական գիտելիքների յուրացման և ընդհանուր ճանաչողության, զարգացման համար:

Երաժշտա-ռիթմիկ ընդունակությունների զարգացումը իրականացվում է ռիթմիկ վարժությունների` ծափերի, դոփյունների,  քայլքի,  ռիթմիկ արտասանության, պարի, երաժշտական ինքնաշեն գործիքների նվագակցության միջոցով:

Առցանց երաժշտական ֆլեշմոբերի, վիկտորինաների, նախագծերի մասնակցություն

Կազմակերպվում է սովորողների գիտելիքների, հմտությունների, կարողությունների ստուգման, բացահայտման, սովորող-ծնող-դպրոց կապի հաստատման, երաժշտապարային նյութերի փոխանցման, տարածման, մասնակիցների ստեղծականության, ստեղծագործական հմտությունների բացահայտման, նոր մասնակիցների նրգրավման նպատակով: Կիրառվում են կրթական մեդիա, առցանց բոլոր գործիքները:

Սովորողի կողմից կամ մասնակցությամբ ուսումնական նյութերի՝ կարաոկեների, ֆիլմերի, պրեզենտացիաների, ձայնագրությունների ստեղծում

Կատարվում է սովորողների գիտելիքների, ընդունակությունների, հմտությունների, ինքնաարտահայտման ցանկության, երաժշտապարային ուսումնական նյութերը յուրացնելու, փոխանցելու, տարածելու, ներառեու մեդիա նոր գործիքներ կիրառելու շնորհիվ:

Միջառարկայական, միջդպրոցական, կրթական կապերի, կամուրջների փոխանակման ստեղծման, համագործակցություն, հրավիրյալ մասնագետնրեի վարպետության դասեր

Կատարվում է համագործակցության, սովորողի, ուսուցչի, ծնողի, դպրոցների, կրթական այլ կազմակերպությունների հետ ներառման, երաժշտապարային նյութի յուրացման, փոխանցման, տարածման, զուգահեռների անցկացման, ընդհանուր գիտելիքների, հմտությունների, կարողությունների բացահայտման, կիրառման նպատակով:

Սովորելու և սովորեցնելու հմտությունների զարգացում

Սովորողը դառնում է յուրացված նյութի կրողը փոխանցողը: Սովորողը սովորեցնելու ընթացքում ձեռք է բերում շփման, ներառման, իմացած նյութի փոխանցման հմտություններ:

Գնահատում

Երաժշտություն. գնահատման գործիքներ

Գնահատման մեջ առաջնայինը ոչ թե սովորղին թվանշանով գնահատելն է, այլ որպես ինքնուրույն անհատի՝ ուսումնական պրոցեսի ընթացքում նրա երաժշտական հմտությունները, կարողությունները, գործունեությունը բնութագրելը:

• 1-4-րդ դասարաններում  կիսամյակային և տարեկան ամփոփումները՝ 1-ին, 3-րդ ուսումնական շրջաններ, երաժշտության դասավանդողը լրացնում է  սովորողի աճի բնութագիր, որտեղ արտացոլված են սանի երաժշտական հմտությունների, մասնակցության, աճի, զարգացման, մեդիահմտությունների  հետ կապված հարցեր՝ «կարողանում է», «չի կարողանում», «կարողանում է մասնակի», «մասնակցում է», «չի մասնակցում», «մասնակցում է մասնակի», «տիրապետում է», «չի տիրապետու», «տիրապետում է մասնակի» և այլն: 2-րդ, 4-րդ ուսումնական շրջանները ամփոփում է դասվարը, կազմակերպիչը, որը կատարում է ըստ էլեկտրոնային մատյաններում առկա երաժշտության դասավանդողի նշումների՝ ճամբարային փառատոների, ստուգատեսների մասնակցության և ակտիվության:

ԾՐԱԳԻՐ

Առաջին դասարան
Երգեր

1. «Այբ, բեն, գիմ»Այ իմ գնդակ»
2. «Արև, արև, արի դուս»
3. «Արեգակ»(«Արև, արև, եկ, եկ»)
4. «Փայտե ձիուկ»
5. «Պսակ-պսակ»
6. «Խնոցու երգ»
7. «Հոպ, թռի»
8. «Զըմփիկ, զըմփիկ»
9. «Աղջկեք, պար բռնեցեք»
10. «Վիճակի երգ»
11. «Արև, արև, դուս արի»
12. «Դան, դան դանեդան»
13. «Բոլոճկի երգ»
14. «Տոնածառ» (Եր. Մ. Միրզայանի )
15. «Ավետիս (պարզ տարբերակ)
16. «Հոյ, նազան (պարզ տարբերակ)
17. «Հախչա, հուխչա»
18. «Կոտ ու կես»
19. Ներսես Շնորհալի, «Առավոտ լուսո»
20. Ս. Ծննդյան տաղ «Այսօր տոն է» (ավանդական տարբերակ)

Ըստ նախագծերի նախատեսված ընդհանուր երգեր

Կոմիտասյան օրեր նախագիծ

1. «Փայտե ձիուկ»
2. «Արև, արև, եկ, եկ»
3. «Եղնիկ»
4. «Կաքավիկ»
5. «Լորիկ»

Հակաբացիլ Կոմիտաս նախագիծ

• Արև, արև
• Գնացեք, տեսեք
• Հոյ Նազան
• Սոնա Յար
• Էսօր ուրբաթ է

Երաժշտա-տեսական գիտելիքներ

1. Ուսուցանված երգերի և ունկնդրվող նյութերի նվագակցում ռիթմիկ պատկերներով («բնական», հարվածային և շրխկան նվագարաններ):
2. Երաժշտա-ռիթմիկ վարժություններ
3. Երաժշտական խաղեր
4. Ունկնդրում

Երկրորդ, երրորդ դասարանների ծրագրային երգերը

• Վ. Ա. Մոցարտ, Թուրքական քայլերգ (դաշնամուր)
• Վ. Ա. Մոցարտ, Թուրքական քայլերգ (նվագախումբ)
• Լեոպոլդ Մոցարտ, Մենուետ ֆա մաժոր
• Լեոպոլդ Մոցարտ, Մենուետ ռե մինոր
• Յ. Ս. Բախ, Մենուետ սոլ մինոր
• Յ. Ս. Բախ, Մենուետ դո մինոր
• Յ. Ս. Բախ, Մենուետ սոլ մաժոր
• Յ. Ս. Բախ, Պոլոնեզ սոլ մինոր
• Յ. Ս. Բախ, Կատակ
• Դ. Շոստակովիչ, Տիկնիկների պարը
• Է. Գրիգ, «Պեր Գյունտ»
• Ա. Խաչատրյան, Անդանտինո
• Ա. Խաչատրյան, Սուսերով պար
• Պ. Չայկովսկի. Պոլկա
• Պ. Ի. Չայկովսկի, Տիկնիկի հիվանդությունը
• Շուման. Սիցիլիական երգ
• Ռ. Շուման, Քայլերգ
• Պ. Չայկովսկի. Մազուրկա
• Վիվալդի, «Տարվա եղանակներ», «Գարուն», Մարտ

Պար

Հիմանականում ուսուցանվում են ավանդական պարին բնորոշ ձեռքերի, ոտքերի և  մարմնի շարժումներ, որոնց միջոցով սովորողի մոտ ձևավորվում է ազգային պարի զգացողություն:

• Թամզարա
• Բուլուլ
• Լորկե
• Թաշկինակներով պար

Ազգային տոներ, ծեսեր

Կատարվում են այն ծիսական, ազգային երգերը, պարերգերը, դրանց հեշտ
տարբերակները, որոնք կկարողանան կատարել կրտսեր դպրոցի սովորողները:

• Ամանոր, Սուրբ Ծնունդ
• Բարեկենդանի ծես
• Տյառնընդառաջի ծես
• Ծառզարդար
• Սուրբ Հարության տոն
• Համբարձում
• Լավաշթխիկ

2023-2024 թթ. ուս. տարվա երաժշտածիսական օրացույց

Առաջին ուսումնական շրջանի նախագծեր. 2023-2024 թթ.

Աշխատանքային ուսումնական փաթեթներ. 2023- 2024 թթ. ուս. տարի

Երաժշտություն. գնահատման գործիքներ

Երկրորդ դասարան

Երգեր

1.«Զըմփիկ, զըմփիկ» (պարզ տարբերակ)

2.«Ջան, ջան, ջան աշուն է»

3.«Վեր, հա վեր-վեր»

4.«Գառնուկն ու մայրը»

5.«Տըրինո»

6.«Հոյ, Մայրամ»

7.«Քուրիկ Զիզի»

8.«Հոփ, հոփ, հոփ ըլնի»

9.«Գիլի գիլ»

10.«Սաթոյին գովելու համար ենք եկել»

11.«Սար, սար»

12.«Հայկանուշ»

13.«Քելե, քելե, նազ մի անի, Սաթո ջան»

14.«Տո տղա, տղա»

15.«Լուսնակ պատին դիպել ա»

16.«Հոպ, շորորա»

17.«Հոյ, Նարե»

18.«Այ, Արևը»

19.«Գարուն եկավ ամպերով»

20.Ներսես Շնորհալի, «Առավոտ լուսո» (երեք եռատող)

21.Սուրբ Ծննդյան ժողովրդական ավետիս «Այսօր տոն է»

22.Հատված Պատարագից, «Քրիստոս ի մեջ մեր հայտնեցավ»

Ըստ նախագծերի նախատեսված ընդհանուր երգերը

Կոմիտասյան օրեր նախագիծ

1. «Փայտե ձիուկ»
2. «Արև, արև, եկ, եկ»
3. «Եղնիկ»
4. «Կաքավիկ»
5. «Քելե, քելե»

Հակաբացիլ Կոմիտաս նախագիծ

• Արև, արև
• Գնացեք, տեսեք
• Հոյ Նազան
• Սոնա Յար
• Էսօր ուրբաթ է

«Ազգային տոներ, ծեսեր» նախագիծ

Կատարվում են այն ծիսական, ազգային երգերը, պարերգերը, դրանց հեշտ
տարբերակները, որոնք կկարողանան կատարել կրտսեր դպրոցի սովորողները:

• Ամանոր, Սուրբ Ծնունդ
• Բարեկենդանի ծես
• Տյառնընդառաջի ծես
• Ծառզարդար
• Սուրբ Հարության տոն
• Համբարձում

Երաժշտա-տեսական գիտելիքներ

• Երաժշտա-ռիթմիկ վարժությունների կատարում «բնական» և հարվածային
• նվագարաններով
• Ուսուցանված երգերի և ունկնդրվող նյութերի նվագակցում ռիթմիկ
• պատկերներով («բնական», հարվածային և շրխկան նվագարաններ)
• Երաժշտական խաղեր
• Երաժշտական ժանրեր. երգ

Ունկնդրում

3-րդ և 4-րդ դասարանների ծրագրային երգեր

1. «Այսօր ձայնն հայրական» (Ջրօրհնեքի տաղ)
2. «Այսօր տոն է» (Ս.Ծննդյան տաղ)
3. Պ. Չայկովսկի, Հին ֆրանսիական երգ
4. Պ. Ի. Չայկովսկի, Քաղցր անուրջ
5. Պ. Ի. Չայկովսկի, Նեապոլիտանական երգ
6. Վ. Մոցարտ, Մենուետ (ֆա-մաժոր)
7. Վ. Ա. Մոցարտ, Գիշերային փոքրիկ սերենադ, մաս 1-ին
8. Յ. Ս. Բախ, Մենուետ սոլ մաժոր 
9. Լ. Վ. Բեթհովեն, Սոնատինա սոլ մաժոր
10. Յ. Շտրաուս, Ռադեցկու քայլերգը
11. Կ. Ֆ. Է. Բախ,Սոնատ սի մինոր
12. Շոստակովիչ.Գավոտ
13. Ժ. Բ. Լյուլլի, Գավոտ
14. Յ. Բրամս, Օրորոցային
15. Ֆ. Շուբերտ, Օրորոցային
16. Յ. Բրամս, Հունգարական պար թիվ 1
17. Յ. Բրամս, Հունգարական պար թիվ 5
18. Յ. Բրամս, Հունգարական պար թիվ 11

Պար

• Հիմանականում ուսուցանվում են ավանդական պարին բնորոշ ձեռքերի,
  ոտքերի և մարմնի շարժումներ,
•  վեց քայլ դանդաղ գյոնդ (գյովընդ)
•  պարերգերի պարային բեմականացում

1. Թամզարա
2. Բուլուլ
3. Լորկե
4. Կոմիտասի «Շորոր»
5. Կարմիր ֆստան
6. Փալանչո

2023-2024 թթ. ուս. տարվա երաժշտածիսական օրացույց

Առաջին ուսումնական շրջանի նախագծեր. 2023-2024 թթ.

Աշխատանքային ուսումնական փաթեթներ. 2023- 2024 թթ. ուս. տարի

Երաժշտություն. գնահատման գործիքներ

Երրորդ դասարան

Երգեր
1.«Գնացեք, տեսեք»
2.«Տամբուրե»
3.«Հովվի անկողինը»
4.«Բասեն բարի»
5.«Այ ինդիլո»
6.«Աղջիկ, աղջիկ, Հերիքնազ»
7.«Աղվես»
8.«Լորիկ»
9.«Հոյ նար»
10.«Փափուռի»
11.«Հունձի երգ»
12.Ռ. Ամիրխանյան, «Նոր Տարի»
13.«Եկեք ծեծենք»
14.«Հայ զընգա»
15.«Կռունկ ջան»
16.«Բատոլա ջան»
17.«Աղջկեք, պար բռնեցեք»
18.«Ճոր պար»
19.Կոմիտաս, «Հայրապետական օրհներգ»
20.«Հայր մեր», Կոմիտասի տարբերակ
21.Ս.Ծննդյան տաղ «Այսօր տոն է» ( ավանդական տարբերակ)

Ըստ նախագծերի նախատեսված ընդհանուր երգերը

Կոմիտասյան օրեր նախագիծ

1. 1. «Փայտե ձիուկ»

1. 1. «Արև, արև, եկ, եկ»

1. 1. «Եղնիկ»

1. 1. «Կաքավիկ»

1. 1. «Քելե, քելե»

Հակաբացիլ Կոմիտաս նախագիծ

• • Արև, արև

• • Գնացեք, տեսեք

• • Հոյ Նազան

• • Սոնա Յար

• • Էսօր ուրբաթ է

Երաժշտա-տեսական գիտելիքներ

• Ուժգնություն համապատասխան վարժությունների կատարում,
• ռիթմիկ վարժությունների կատարում «բնական» և հարվածային նվագարաններով,
• ուսուցանված երգերի և ունկնդրվող նյութերի նվագակցում ռիթմիկ պատկերներով («բնական», հարվածային և շրխկան նվագարաններ),
• «Թիթեռ» և «Քուն» վարժությունների կատարում, ձայնավորներով վարժություն (տե՛ս՝ «Երաժշտության առարկայական ծրագրի մեթոդական մշակում», «Տարրական երաժշտա – տեսական գիտելիքների ուսուցման օրինակներ» բաժին):
• Երաժշտական  ժանրեր. օպերա
• Երաժշտական խաղեր

Ունկնդրում

4-րդ և 5-րդ դասարանների ծրագրային երգերը

1. Յ. Շտրաւոս, Պարսկական քայլերգ
2. Յ. Շտրաուս, Ռուսական քայլերգ
3. Վ. Մոցարտ, Գիշերային փոքրիկ սերենադ, մաս 2-րդ
4. Վ. Մոցարտ, Գիշերային փոքրիկ սերենադ, մաս 3-րդ
5. Ա. Խաչատրյան, Տոկատ
6. Ա. Խաչատրյան, Վալս
7. Է. Գրիգ, Անիտրայի պարը
8. Է. Գրիգ, Լեռնային թագավորի քարանձավում
9. Յ. Բրամս, Վալս
10. Ք. Վ. Գլյուկ, Մեղեդի
11. Դ. Շոստակովիչ, Վալս
12. Ս. Ռախմանինով, Վոկալիզ
13. Յ. Շտրաուս, Հունգարական պոլկա
14. Մ. Օգինսկի, Պոլոնեզ
15. Պ. Ի. Չայկովսկի, Ձմեռ, Դեկտեմբեր
16. Պ. Ի. Չայկովսկի, Աշուն, Հոկտեմբեր
17. Պ. Ի. Չայկովսկի, Ձմեռ, Հունվա
18. Ա. Վիվալդի, «Տարվա եղանակներ», «Աշուն», Սեպտեմբեր
19. Ա. Վիվալդի, «Տարվա եղանակներ», «Աշուն», Հոկտեմբեր

Պար

• ավանդական պարին բնորոշ ձեռքերի, ոտքերի և մարմնի շարժումներ
• պարերգերի բեմականացում և կատարում

1. Թամզարա
2. Բուլուլ
3. Լորկե
4. Կոմիտասի «Շորոր»
5. Կարմիր ֆստան
6. Փալանչո
7. Նինարե
8. Էջմիածին

«Ազգային տոներ, ծեսեր» նախագիծ

Կատարվում են այն ծիսական, ազգային երգերը, պարերգերը, դրանց հեշտ
տարբերակները, որոնք կկարողանան կատարել երրորդ դասարանի սովորողները:

Ծեսերն իրականացնելիս կատարվում են նաև այլ ծիսական, ազգային երգեր,
պարերգեր, որանք կարող են ավելանալ հետազոտական աշխատանքի արդյունքում և
ներառվել ծեսին կատարվող երգացանկի մեջ:

• Ամանոր, Սուրբ Ծնունդ
• Բարեկենդանի ծես
• Տյառնընդառաջի ծես
• Ծառզարդար
• Սուրբ Հարության տոն
• Համբարձում

 

Չորրորդ դասարան

Երգեր
1.«Թագվորի մեր, դուս արի»
2.«Ջան գառնուկ»
3.«Ավետիս»
4.«Նա լուս էր, ինչ լուս ելավ»
5.«Աղջկեք, պար բռնեցեք (2-րդ տարբերակ)
6.«Զար, զընգը»
7.«Խնկի ծառ»
8.«Կաքավի երգ»
9.«Երևան բաղ եմ արել»
10.«Երի, երի»
11.«Սար, սար»
12.«Ճախրակ մանող»
13.«Հոյ, Նազան»
14.«Զուլո»
15.«Յալալի»
16. Վ. Ա. Մոցարտ, «Գարնան կարոտ»

17. Սուրբ Աստվածածնի տաղ «Խնկի ծառի նման ես» (ավանդական տարբերակ)

Ըստ նախագծերի նախատեսված ընդհանուր երգերը

Կոմիտասյան օրեր նախագիծ

1. «Փայտե ձիուկ»
2. «Արև, արև, եկ, եկ»
3. «Եղնիկ»
4. «Կաքավիկ»
5. «Քելե, քելե»

Հակաբացիլ Կոմիտաս նախագիծ

• Արև, արև
• Գնացեք, տեսեք
• Հոյ Նազան
• Սոնա Յար
• Էսօր ուրբաթ է

Հոգևոր շարականներ

• Առավոտ լուսոյ
• Սուրբ Աստված
• Ազգային օրհներգ
• Զարթի՛ք, փառք իմ

«Ուսումնական ժամերգություն» նախագիծ

• Սուրբ Աստված
• Հիշեա Տեր
• Քրիստոս ի մէջ
• Համենայնի
• Օրհնյալ է Աստված
• Տեր ողորմեա

«Ազգային տոներ, ծեսեր» նախագիծ

1.  

• Տեառնընդառաջի ծիսական երգ՝ «Տերնդեզ»

• Բարեկենդանի ծիսական երգ՝ «Գնացեք, տեսեք»
• Ծաղկազարդի ծիսական երգ՝ «Կարկաչա»
• Սուրբ Հարութեան ծիսական պարերգ՝ «Յալալի»
• Համբարձման ծիսական երգեր՝

1. «Վիճակի երգ»
2. «Հե՜յ, գյուլ եմ»
3. «Վիճակի երգ» (Շիրակի մարզի տարբերակ)

• Վարդավառի ծիսական երգեր՝

1. Սոնա յար
2. Լուսամուտին կարմիր խնձոր շարել եմ
3. Հա՜յ, Վարդավառ

• Սուրբ Ծննդեան «Ավետիս»-ներ

Ազգային ծեսեր – նախագծեր, նյութեր

• Ամանոր, Սուրբ Ծնունդ
• Բարեկենդանի ծես
• Տյառնընդառաջի ծես
• Ծառզարդար
• Սուրբ Հարության տոն
• Համբարձում
• Վարդավառ

Երաժշտա-տեսական գիտելիքներ

• 1/8, 1/4, 2/4 տևողության նոտաների, 1/4 դադարի նշանի ուսուցում և
  կատարում,
• ինտոնացիա,
•  տակտ,
• չափ,
• ձայնաշար,
• ազգային նվագարաններ (լարային, փողային, հարվածային)
• երաժշտական ժանրեր՝ բալետ
• ուսուցանված երգերի և ունկնդրվող նյութերի նվագակցում ռիթմիկ
  պատկերներով («բնական», հարվածային և շրխկան նվագարաններ)

Ունկնդրում

5-րդ և 6-րդ դասարանների ծրագրային երգեր

• Կոմիտաս, Էս առուն
• Կոմիտաս, Հինգ էծ
• Կոմիտաս, Շողեր ջան
• Կոմիտաս, Զար, զընգը
• Պ. Ի. Չայկովսկի, «Մարդուկ-ջարդուկ» բալետ, Ծաղիկների վալս
• Պ. Ի. Չայկովսկի, «Մարդուկ-ջարդուկ» բալետ, Պա դե դե
• Պ. Ի. Չայկովսկի, «Մարդուկ-ջարդուկ» բալետ, Փերի Դրաժեի պարը
• Ա. Խաչատրյան, «Գայանե» բալետ, Սուսերով պար
• Ա. Խաչատրյան, «Գայանե» բալետ, Լեզգինկա
• Ա. Վիվալդի, «Տարվա եղանակներ», «Ձմեռ», Հունվար
• Ա. Վիվալդի, «Տարվա եղանակներ», «Ձմեռ», Հունվար
• Յ. Բրամս, Հունգարական պար թիվ 2
• Յ. Բրամս, Հունգարական պար թիվ 3
• Յ. Բրամս, Հունգարական պար թիվ 4
• Յ. Հայդն, Խաղաիլքով սիմֆոնիա
• Յ. Հայդն, Սերենադ
• Լ. վան Բեթհովեն, Էլիզեին
• Վ. Ա. Մոցարտ, Գիշերային փոքրիկ սերենադ, մաս 3-րդ
• Վ. Ա. Մոցարտ, Գիշերային փոքրիկ սերենադ, մաս 4-րդ

Պար

1.  

1.  

1.  

1.  

1.  

1.  

1.  

1.  

1.  

1.  

1.  

1.  

1.  

1.  

1.  

1.  

1.  

1.  

• Թամզարա
• Բուլուլ
• Լորկե
• Կոմիտասի «Շորոր»
• Կարմիր ֆստան
• Փալանչո
• Նինարե
• Էջմիածին
• Կարնո քոչարի
• Գյովնդ
• Ապարանի գյովնդ
• Մոմերով պար
• Մածուն եմ դրել վըր դարում
• Կռնկավե

և այլն:

• Պարերգերի բեմականցում և կատարում

2023-2024 թթ. ուս. տարվա երաժշտածիսական օրացույց

Առաջին ուսումնական շրջանի նախագծեր. 2023-2024 թթ.

Աշխատանքային ուսումնական փաթեթներ. 2023- 2024 թթ. ուս. տարի

Երաժշտություն. գնահատման գործիքներասնագիտական գրականության համար:

Ուսումնական գրականություն

• Ա. Շահնազարյան, «Կաքավիկ» երգարան,
• Ա. Շահնազարյան, «Երգ ու բան» (մաս Բ), «Երգ ու հաց» (մաս Գ),
• Կոմիտաս, Ազգագրական հատորներ,
• Կոմիտաս, «Պատարագ»,
• «Շարականների ընտրանի»,
• Կրթահամալիրի ձայնադարանի տրամադրած ունկնդրման նյութեր,
• Հրանուշ Խառատյան՝ «Հայ ազգային տոները»
• Էլեկտրոնային տարբերակով պատրաստած ուսումնական երաժշտական
  նյութեր,
• Արտասահմանյան երկրների երաժշտական գրականություն, 1, 2, 3, 4-րդ
  պրակներ,
• Երաժշտական գրականություն, Սուսաննա Ամատունի,
• Ա. Բարսամյան, Մ. Հարությունյան «Հայ երաժշտության պատմություն»,
•  ինչպես նաև համացանցի համապատասխան կայքեր
• Մշակութային վերածնունդ կայք
•  այլ

Daily writing prompt

Interview someone — a friend, another blogger, your mother, the mailman — and write a post based on their responses.

View all responses